Trong nhiều năm trở lại đây tỉnh Thanh Hóa đã xác định phát triển du lịch tại các huyện miền núi đóng vai trò quan trọng trong công tác xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Thanh Hóa đã và đang mở rộng đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa có nhiều chủ trương, quyết sách nhằm phát huy lợi thế vị trí địa lý, các giá trị tài nguyên để phát triển du lịch. Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2020-2025; UBND tỉnh phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch tỉnh Thanh Hóa đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030.

Bản Hang nằm phía Đông của xã Phú Lệ, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa, cách thành phố Thanh Hóa 145km về phía Tây Bắc theo quốc lộ 15 và quốc lộ 47. Bản Hang nằm trong vùng đệm của khu bảo tồn thiên nhiên Phù Luông, vì vậy tạo cho một bản Hang có một hệ động thực vật độc đáo, do có đặc điểm tự nhiên đa dạng và phức tạp. Nhìn từ trên cao, bản Hang hiện ra như một sự hòa quyện hài hòa rất riêng. Những cảnh quan này tạo ra những điểm hấp dẫn cho du khách, là cơ sở để xây dựng các tuyến du lịch ngắm cảnh, dã ngoại leo núi đặc trưng.

Nhìn từ trên cao bản Hang thật hùng vĩ với những cánh đồng lúa chin vàng.

Trong những năm vừa qua với sự đoàn kết của toàn thể nhân dân, và sự lãnh đạo chỉ đạo của Đảng bộ và Chính quyền xã Phú Lệ, làm cho điều kiện kinh tế của bản Hang nói riêng và xã Phú Lệ nói chung đã có từng bước thay đổi một cách đáng kể. Tốc độ tăng trưởng kinh tế trung bình của xã Phú Lệ năm 2021 đạt khoảng 11,7%, thu nhập bình quân đầu người đạt 18,8 triệu đồng/ người/ năm. Bản Hang thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới, năm 2020 bản Hang được UBND huyện Quan Hóa công nhận đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu.

Du khách đến thăm quan và thưởng thức đặc sản nơi đây.

Đến với bản Hang chúng ta sẽ thấy cảnh quan thiên nhiên bản Hang là sự kết hợp rất đẹp giữa cảnh quan núi rừng, hệ thống suối, hang động và cảnh quan làng bản, những cánh đồng lúa tạo được điểm nhấn cho cảnh quan của bản, những cảnh quan này tạo nên hấp dẫn nhất định cho khách tham quan, là cơ sở để phát triển du lịch. Tất cả khu vực Hang tạo nên một khung cảnh nhìn rất vừa vặn, được hạn chế bởi khung cảnh núi cao xung quanh nên các khu vực cảnh quan đều được hiển thị trọn vẹn trong một hướng nhìn, tầm nhìn mà khách tham quan có thể bắt gặp ngay ở hướng tiếp cận đầu tiên với bản Hang và những cánh đồng lúa nước là điểm thu hút ấn tượng nhất.

Đến với bản Hang là đến vời những dấu ấn đậm nét, không gian văn hóa của người dân tộc Thái, bản Hang vẫn giữ được những nét độc đáo của không gian kiến trúc, công cụ sản xuất, các nét văn hóa truyền thống. Với nhà sàn, kiến trúc nhà sàn 3 hoặc 4 gian, làm bằng gỗ, được lợp mái cọ. Các công cụ sản xuất đa phần thuộc lĩnh vực nông nghiệp, với lối canh tác truyền thống vẫn giữ được những công cụ như cày, bừa, cối, chày... Văn hóa ẩm thực đa dạng, các hộ gia đình chế biến và thưởng thức các món: Xôi, cơm lam, rượu, bánh chưng, cá muối, cá chua,... Nghề truyền thống như dệt, làm rượu cần, rượu siêu hông, làm nhạc cụ,... Các lễ hội truyền thống được khôi phục và tổ chức như lễ hội Múa Chá Chiêng, người dân chơi các trò chơi truyền thống như Khặp thái, nhảy sạp, Bóong bu,....

Một nét sinh hoạt văn hóa của người Thái

Văn hóa truyền thống hát Khặp dân tộc Thái vẫn còn được người dân gìn giữ và còn khá đậm nét, hát Khặp là một hình thức dân ca mang nội dung rất phong phú về lịch sử, dân tộc với những quan niệm tín ngưỡng của người Thái về cuộc sống và con người. Khặp Thái còn là cái tình sâu sắc đối với quê hương đất nước, là những lời cầu mong hạnh phúc, những lời khuyên bảo, nhắn nhủ nhau giữ gìn nương rẫy. Khặp Thái có nhiều bài miêu tả, kể chuyện kéo gỗ, đắp đập... giao duyên… với tinh thần say sưa lao động và chiến thắng thiên nhiên.

Một góc của suối cá Bó Địp, được ví như suối cá thần Cẩm Lương thu nhỏ

Nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, với khí hậu nhiệt đới gió mùa tạo cho bản Hang vẫn giữ được những nét hoang sơ của tự nhiên. Vị trí gần các điểm đã phát triển du lịch tạo điều kiện thuận lợi cho Bản Hang trong việc tiếp cận nguồn khách du lịch, liên kết xây dựng sản phẩm và quảng bá du lịch. Sự phát triển mạnh mẽ của du lịch Việt Nam nói chung và của Thanh Hóa nói riêng trong thời gian gần đây tạo ra những thuận lợi lớn cho du lịch cộng đồng bản Hang. Bên cạnh đó, loại hình du lịch cộng đồng đang dần trở thành xu hướng du lịch mới ở Việt Nam và trên thế giới, mở ra nhiều cơ hội để du lịch Bản Hang có thể phát triển thành một sản phẩm du lịch đặc trưng OCOP.

Với những điều kiện thuận lợi cần và đủ về an sinh xã hội, an ninh trật tự tốt đảm bảo cho các hoạt động du lịch phát triển đã mở ra cơ hội phát triển du lịch cộng đồng và xây dựng mô hình Điểm du lịch cộng đồng cho bản Hang. Bắt đầu từ 5 năm trở lại đây hoạt động du lịch ở bản Hang thay đổi rõ rệt. Tính đến năm 2021, lượng khách du lịch tới bản Hang là khoảng 1.500 lượt khách/năm, tổng khách du lịch lưu trú đạt 592 khách. Với lượng khách trên, ước tính doanh thu từ du lịch trên địa bàn bản Hang khoảng 850 triệu đồng. Số lượng khách du lịch hàng năm tăng đều. Khách du lịch tới bản Hang bao gồm cả khách quốc tế và khách nội địa với tỷ lệ ngang nhau 50/50%. Tuy nhiên sở thích lại khác nhau, với khách quốc tế thường đi theo đoàn qua một số công ty lữ hành khai thác điểm du lịch bản và thường lưu trú lại 1 ngày và họ đi chủ yếu từ tháng 4 đến tháng 10. Còn khách nội địa họ thường đi theo đoàn hoặc đi cá nhân tham quan trong ngày, chủ yếu là tham quan Hang Bó Mười, Suối cá Bó Địp, Mó Hang, Mó Khòong, khách này thường ít tiêu dùng dịch vụ tại bản Hang.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, sự khủng hoảng của ngành du lịch thời điểm này đang gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động kinh doanh du lịch. Nhưng với những điều kiện tự nhiên thiên nhiên ban tặng, sự hiếu khách của con người bản Hang, sẽ là điểm đến rất hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước.

Quang Lực